آقای مهدی مهدی
سلام
اولا برای کلمات ذکر شده جنابعالی لغات مترادف زیر در ترکی استانبولی استفاده میشوند. برای کلمات استدلال و عقل معادل مناسبی که جنابعالی بتوانید قبول کنید پیدا نکردم.
عدالت: eşitlikçilik
انصاف: Uyat ( قزاقی)
مفهوم : Anlam
علم : bilim
فلاح : Mutluluk
فساد : bozulma ، yozlaştırma
آزادی : erkinlik ( آسیای میانه)
ثانیا نمونه ای از لغات انتزاعی که در ترکی استفاده می شوند ، عبارتند از:
آجیق: قهر ، کینه
آل: حیله ، مکر
آماج : هدف
آنلاماق : فهمیدن
آنلاق : فهم ، شعور
آنلام : مفهوم ، معنی
آیریم : تفاوت
اردم : لیاقت، فضیلت
امک : سعی ، کوشش
اوغراماق : موجه شدن
اوغور: طالع، اقبال
اولان : ممکن
اومود : امید
اووونماق : تسلی
اینام : اعتقاد
اورنک : مدل ، سرمشق
اونم : اهمیت
اویونمک : فخر کردن
اویمک : تعریف
آیدین : روشن ، صاف
آرخایین : مطمئن
باریش : صلح
بایاق : چند لحظه پیش
بسله مک : پرورش، توسعه
بللی: آشکار
بورا خماق: رها کردن، ترک کردن
یئتگین : رسیده ، بالغ ، کامل
بیرلشمک : متحد شدن
چئشید : جور ، قسم
چالیشماق: سعی
چتینلیک : مشکل
چکینمک : احتراز
چیلقینلیک : شیدائی
دوروش: وقار
دوشونمک : درک کردن
دوشونجه : فکر
دویغو : حس ، احساس
دیلک : آرزو
دینج : راحت
دوزوم : تحمل
سئوگی : عشق ، محبت
سان : شهرت
سوراق : سراغ
سوروندورمک : مسامحه کردن
سوسدورماق : ساکت کردن
سیخیتی : مضیقه
سینمک : به دل نشستن
شنلیک: شادی
قارغیماق : نفرین کردن
قوتلو : مبارک
قوچاقلیق : آزادگی
قورتارماق : نجات دادن
قیتلاشماق : کمیاب شدن
قیسقانماق : حسادت
قیسماق : قناعت
کسکینلیک : قاطع شدن
کوندم : راه راست
کئچینمک : مدارا
گئرچک :حقیقت
گرک : لازم
گرگین : غیر عادی
گوونمک : اعتماد
گیجیک : حسد ، بخل
گوزل : زیبا
ماراق : رغبت
یالنیز : تنها
یامان : بد
یاخشی: خوب
یانلیش : اشتباه ، سهو
یورماق : تفسیر
یوندم : منظره ، قلق
یازیقلیق: بدبختی
ثالثا دوست عزیز ، تمامی دینها بیشتر با معنویات و نمادهای غیر ملموس سروکار دارد. بعد از ا پذیرش دین اسلام توسط ترکان لغات انتزاعی عربی به زبان ترکان (ونیز دیگر مسلمانان )به وفور وارد شده اند. این مسئله مانند وارد شدن لغات و اصطلاحات علمی بیشمار زبان انگلیسی (و دیگر زبانهای غربی ) به زبان عربها( و کل عالم) می باشد. زبانهایی که در موقعیت برتر از نظر علمی و رسمیت قرار می گیرند، زبانها تحت سلطه خود را تحت تاثیر قرار می دهند. حتی لغات بسیار متداول آنها را به حاشیه می رانند.
در صورت ترک بودن پیامبر (ص) و مسلمان شدن اعراب قطعا الان زبان عربی پر از لغات انتزاعی ترکی می بود.
نتیجه : حال بازهم فکر میکنید " تقریباً هیچ لغت انتزاعی در هیچ یک از شاخههای زبان ترکی وجود ندارد"
پاسخ:
آقای مهدی - مهدی. چه طور ممکن است کسانی پس از ده بار یادآوری که هر لغتی باید سند و ثبت کهنه داشته اشد، نمی فهمند!