سلام،
دستکاری در تصاویرهای دوره به اصطلاح مشروطه دیده می شود که ظاهراً به قصد القاء رخدادهایی تهیه شده است که در واقع هرگز رخ نداده است. به تصویر زیر:
http://www.zanjan-tourism.com/images/upload/818ussy.jpg
که می گویند به مناسبت صدور فرمان مشروطیت و یا اولین سالگرد تاسیس مجلس شور در ایوان شرق مسجد جامع زنجان (مسجد سید) گرفته اند، دقیق شوید و ببینید چند نفر در بالا-راست تصویر در حال مجسم شدن از دنیای خیال به واقعیت هستند. همین طور در ردیف دوم و سوم از جلو، چند نفر را وصله-پینه کرده اند. واقعیت این است که هیچ وقت چنین جمعیتی یکجا جمع نشده اند و چنین آرایشی را نساخته اند و تمام این تصویر یک سرهم سازی است.
با احترام
مهدی پاسخ:
آقای مهدی. ظاهرا آن ایوان در مسجد سید زنجان دو سطح مختلف داشته، زیرا اشخاص جمع شده نیز در دو سطح مختلف اند. حجم افراد در دو طرف انبوه و در میانه خلوت است. وجود کودکان که نمی دانیم چرا در ردیف اول روی صندلی ایستاده اند سئوال برانگیز است. پشت سر شخص بلند قدی که کودکان در دو سوی او روی صندلی ایستاده اند، نیم رخ مرد تاسی پیداست که خلاف عرف جمعیت حتی کلاه هم ندارد. پشت سر این مرد تاس، عمامه داری چوب به دست ایستاده و درست چسبیده به انتهای عمامه او در ردیف آخر چهره جوانی با سایه ای بر سمت راست و چپ صورت ایستاده است که با توجه به تقسیم مستقیم و یکسان و از رو به روی نور بر تمام نفرات و نیز شارپ بودن چهره او قطعا قلابی است.